Geçtiğimiz hafta geçirdiğim gıda zehirlenmesi sırasında hastanede yatarken bu hafta kedi köpeklerimizin en sık görülen sorunlarından biri olan “ishal”den bahsetmeye karar verdim. Öncelikle ishaller ince ve kalın bağırsak ishalleri olmak üzere 2’ye ayırılıyor. İnce bağırsak ishallerinde dışkı çok yumuşak hatta çoğu zaman su gibi ve kötü kokulu. Kalın bağırsak ishallerinde ise sürekli ıkınma, dışkı üzerinde mukuslu ve sümüksü bir tabaka ve bazen de taze kan dikkat çekici. Birçok kedi köpek sahibi dışkı üzerinde taze kan gördükleri kalın bağırsak ishallerinde ciddi bir panik yaşıyor ancak aslında ince bağırsak ishalleri çok daha önemli ve tehlikeli.

Peki Diare neden olur?

İshal sebepleri bu sınırlı satırlara sığmayacak kadar çeşitli ama en sık rastlanan sebepleri bağırsak parazitleri, sindirim sistemi enfeksiyonları ve gıda reaksiyonları olarak sıralayabiliriz. Aynı insanlarda olduğu gibi hayvanlarda da sıcak yaz günlerinde ishal vakalarının görülme sıklığı çok artıyor çünkü su birikintilerinde ya da kaynaklarında ve çevreye saçılmış gıda maddelerinde mikroorganizmalar çok kolay ürüyor ve uzun süre hayatta kalıyor. Bu gıdalara erişimi çok kolay olan dostlarımız bu mikrorganizmalarla sıklıkla enfekte olup bağırsak enfeksiyonlarına bağlı ishaller yaşıyor.

Yavrulara dikkat

İshal hem yol açtığı sıvı ve elektrolit kaybı hem de gıda emilimini engellemesi sebebi ile her zaman önemli bir sorun ama aşılarla yeterli bağışıklık oluşturulmamış yavru hayvanlarda görülen viral enfeksiyonlar ciddi yaşamsal riskler oluşturuyor. Köpeklerde “parvoviral enterit” ya da hayvanseverler arasında bilinen ismiyle “kanlı ishal hastalığı” , “distemper” yani gençlik hastalığı ve kedilerde “panleukopeni” enfeksiyonları ülkemizde her yıl çok sayıda hayvanın hayatına mal oluyor. İşte bu yüzden aşıları tamamlanmamış yavruların hastalıkların onlara ulaşabileceği ortamlardan uzak tutulması şart. Gıda reaksiyonları da önemli bir diare sebebi. Bazı bireylerin sindirim sistemi bazı gıda maddelerini tolere edemiyor ve ishal şekilleniyor. Sindirilebilirliği düşük kötü kalite gıdalarla ya da ev yemeği ve mutfak artıklarıyla besleme bu tip reaksiyonları kolaylaştırıyor. Mama değişimlerinin her zaman yavaş yavaş yapılması sindirim sisteminin kendini yeni diete alıştırması ve olası reaksiyonların önlenmesi için çok faydalı. Vücudun bağışıklık sisteminin yarattığı oto-immun ishaller, “yangısel bağırsak hastalığı”, bağırsak vaziyet değişiklikleri ve hatta bağırsak kanserleri dahi değişik karakterlerde ishallere neden olabiliyor. Bu tip ishaller klasik tedavilere yanıt vermiyor ve kronikleşiyor. Yani sorun uzuyor ve sürekli tekrar ediyorsa aman dikkat.

Her ishal önemlidir

Sebebi ne olursa olsun ishalle vücut hem su hem de çok önemli elektrolit ve mineraller kaybediyor. Hele bu tabloya bir de bağırsak epitellerinde hasar ve kanama da eklenirse ishalin yaratacağı tablo iyice ciddileşiyor. Bu klinik tablo yavrularda ve yaşlı bireylerde daha da önemli hal alıyor. ishalin çözümü hem altta yatan sebebin tesbit ve tedavisine hem de kaybedilen su ve elektrolitlerin uygun serumlarla yerine koyulmasına dayanıyor. İşte bu yüzden her tür ishalde sorunu hafife almayıp biz veteriner hekimlerine başvurmanız çok önemli. Sağlıklı günler dilerim